عصر روز 18 فروردین بود با پدر و مادرم و سایر اعضای خانواده دور هم در منزل پدری نشسته بودیم در باره آینده و موضوعات مختلف صحبت می کردیم هنوز نگاه دلسوزانه پدرم و تصویر پدرم که در کنار پنجره نشسته و چایی می خورد در ذهنم تکرار می شود هیچ وقت نمی دانستم ممکن است یک بیماری قابل کنترل بتواند انسان را به این زودی از پای درآورد واقعا تصورش سخت است نشستن و نوشتن در باره از دست دادن عزیزی که میشد فقط با کمی اطلاع رسانی خوب و بموقع از مرگ حتمی افراد را نجات داد هنوز باور اینکه پدرم را از دست داده ام برایم خیلی سخت است،اما می دانم که هستند بسیاری از افراد جامعه که مثل پدر من نا آگاه از این هستند که می شود با کنترل و مراجعه به موقع و رعایت دستورات پزشک از مرگ حتمی نجات یابند.
پدرم فشار خونش بالا بود و به همین دلیل سر درد های مداوم داشت و زیاد دوست نداشت به دکتر مراجعه کند و سهل انگاری می کرد و سرانجام فشار خونش به حدی بالا رفت که منجر به پارگی عروق مغز شده و خونریزی مغزی شدیدی کرد که لاعلاج شد و به دلیل بالا بودن سنش امکان درمان وجود نداشت روزها و شبها برای سلامتی وی دعا کردیم و پزشکاهن حاذق شهر را بر بالینش آوردیم و فایده نداشت.

به این دلیل  فشار خون برایم خیلی اهمیت پیدا کرد و به عنوان عضوی از اعضای رسانه بر خود و.ظیفه دانستم تا  در جهت اطلاع رسانی و آگاه سازی هموطنان گامی برداشته و ادای دینی نمایم که احساس می کنم به عنوان یک فرد رسانه ای بردوشم سنگینی می کرد بر هیمن اساس  گفتگویی داشتم با  دکتر محمد علیزاده متخصص تغدیه، استاد دانشگاه علوم پزشکی تبریز ورئیس بیمارستان امام رضا(ع)  تبریزو دکتر بهرام نیک نفس فوق تخصص کنترل فشار خون و پیوند کلیه و استاد یار تمام وقت جغرافیایی دانشگاه علوم پزشکی تبریزو جانشین رئیس بیمارستان امام رضا(ع) تبریز با موضوع فشار خون ،کنترل فشار خون ،راههای درمان و جلوگیری ازروند رشد بیماری که در ادامه می آید:
تعریف فشار خون
تعیین سطحی از فشار خون، به عنوان خط تعریف می باشد که افزایش فشار خون و عبور از حد تعریف شده و نرمال فشار خون را هایپر تانسیون یا همان بیماری پرفشاری خون می گویند،در مطالعه ای که در سال 2007 در ایران انجام یافته  13 الی 15 درصد از مرگ و میرها را فشار خون بالا به خود اختصاص داده و این در حالی است که اکثر افراد مبتلا به پرفشاری خون از بیماری خود بی اطلاع هستند. مصرف نمک در کشور ما سه برابر استانداردهای جهانی است
محمد علیزاده رئیس مرکز آموزشی و درمانی امام رضا (ع) تبریز ارتباط تغذیه و فشار خون را مهم دانسته و می گوید: یکی از عواملی که برای پرفشاری خون شناخته شده است عوامل تغذیه ای میباشندامروزه ثابت شده است که عدم تحرک کافی ،استرس،وزن بالا و به خصوص چاقی شکمی و همینطور مصرف بالای نمک  با شیوع پرفشاری خون اولیه رابطه مستقیم دارددر واقع درفشار خون اولیه درمان اصلی اصلاح تغذیه و رژیم های غذایی و اصلاح شیوه زندگی است.
علیزاده با اشاره به مصرف بالای نمک در کشور ،اظهار می دارد:یکی از اساسی ترین مشکلهای ما در بحث تغذیه مصرف بالای نمک است بر اساس آمارهای ثبت شده در کشور ما بیش از 11 گرم مصرف روزانه نمک برای هر فرد ثبت شده و این درحالی است که استاندارد جهانی بین 5/3 تا 5 گرم در روز برای هر فرد بالغ در نظر گرفته شده است و این فزونی مصرف نمک در کشور حدود سه برابر استانداردهای جهانی است.
باید مصرف نمک را تا حد نرمال کاهش دهیم
وی با اشاره به اهمیت کاهش سدیم(نمک) مصرفی در سرو و پخت غذا ها می افزاید: افراد به هیچ وجه نباید هنگام سرو و پخت غذا از نمک افزوده استفاده نمایند و نمکی که به طور طبیعی در ترکیب مواد غدایی موجود هست کافی است.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تبریز ادامه می دهد: افراد باید رژیم غذایی را دریافت نمایند که متناسب با فشار خون آنها باشد که اصطلاحا به آن رژیم غذایی دش (DASH) می گویند و اساس رژیم غذایی دش به محدود کردن مصرف نمک ،چربی حیوانی و افزایش مصرف میوه و سبزی و افزایش مصرف مغزهای گیاهی استوار است معمولا به بیماران پرفشاری خون توصیه می شود حد اقل هفته ای دو بار مغزهای گیاهی استفاده نمایند.
علیزاده در خصوص مصرف لبنیات و رابطه آن با فشار خون اضافه می کند: لبنیات پر چرب باید محدود شده و مصرف شیر و ماست به چربی 5/1 درصد محدود شده و حداقل پنج سهم در روز مصرف میوه و سبزی داشته باشند.
 متخصص تغدیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی تبریزاکالری  دریافتی بیش از حد نیاز را مضر تلقی کرده و می گوید:گرایش بیش از حد  به مصرف غذاهای آماده کنسرو شده و فست فودها با عث افزایش  دریافت نمک و کالری به بدن در طول روز شده که در ایجاد پرفشاری خون موثر هستند بنا براین از نظر غذایی باید افراد از پرخوری پرهیز نموده و به اندازه نیاز مواد غذایی مصرف نمایند ویک رژیم غذایی کامل و مدون را با استفاده از مشاوره های متخصص تغذیه داشته باشند.
مصرف اسیدهای ترانس ممنوع
رئیس بیمارستان امام رضا در پاسخ به این سوال که افراد چگونه می توانند از سالم و علمی بودن رژیم تغذیه خود آگاهی پیدا کنند می گوید: اسیدهای ترانس نباید مصرف شوند،( چربیهای حیوانی ممنوع)،7 درصد چربی های اشباع و  کالری دریافتی ما در طول روز نباید بیش از 30 درصد از چربی ها باشد.
البته افرادی که مبتلا به فشار خون بالا یا هیپرتانسیون هستند باید در کنار اصلاح شیوه زندگی و تغذیه ،تحت نظر پزشک معالج ،بیماری فشارخون خود را کنترل نمایند تا از آسیب ها و عوارض گاها جبران ناپذیر ناشی از پرفشاری خون درامان بمانند.
شیوه زندگی صحیح و تغذیه سالم باید تا آخر عمر رعایت شود
علیزاده می افزاید: شیوه زندگی صحیح فارغ از سن و جنسیت باید در تمام طول زندگی  برای در امان ماندن از ابتلا به بیماریهای مختلف رعایت شده و ارتقا سطح سلامت افراد را تضمین می نماید.
وی ادامه می دهد: آلودگی هوا، دود سیگار مصرف نمک و شکر و مصرف کم میوه و سبزی مهمترین عوامل خطر بروز فشار خون هستند و افراد با رعایت این موارد می توانند تا حد زیادی از عوارض گاها کشنده ی فشار خون در امان بمانند.
فشارخون بیش از 140 در 90باید کنترل شود 
بهرام نیک نفس فوق تخصص کنترل فشار خون در خصوص عواملی که باعث پرفشاری خون می شوند، می گوید: شایعترین عامل  پرفشاری خون بی علامتی ست   یعنی بیش از 90 تا 95 درصد فشار خون علل ناشناخته داشته و به آن علل اولیه گفته می شود و 5 تا 10 درصدعلل ثانویه دارد و قابل تشخیص میباشد،علل ثانویه را می توان با انجام آزمایشهای تخصصی خون تشخیص داده و اقدام به درمان آن کرد.
وی زمینه ای بودن ویا نبودن پرفشاری خون را این گونه توضیح می دهد:  پرفشاری خون هم بیماری زمینه ای تلقی میشود و هم به عنوان عارضه ای از بیماریهای دیگر هست مثلا کسی که دچار بیمارینارسائی کلیوی هست مبتلا به پرفشاری خون نیز هست در مواردی فرد  هیچ بیماری  خاصی نداشته و فقط فشار خون دارد پس بیماری پرفشاری خون هم بیماری زمینه ای یا  اولیه محسوب شده و هم میتواند از عوارض بیماریهای دیگر باشد.
نیک نفس با اشاره به مادرزادی بودن برخی از پرفشاری های خون در برخی افراد ادامه می دهد:بیماریهای قلبی،عروقی و بیماریهای هورمونی میتواند درنوزادان موجب فشار خون بالا شده واکثر فشارخونها در نوزادان بیماریهای ثانویه محسوب ودارای علت بوده و قابل درمان هستند.
این استادیار تمام وقت جغرافیایی دانشگاه علوم پزشکی تبریزمی افزاید:آ فشار خون بایستی به صورت مستمر کنترل شده ونوع غذاهایی که موجب پرفشاری خون می شودباید کنترل شود،اولا تشخیص فشار خون توسط پزشک بوده و فشار خون بیشتر از 140 روی  90و به فاصله دو یا سه روزکنترل شده و بعد از تثبیت، فشار خون مسجل  میباشد فردی که پرفشاری خون در وی تثبیت شده  الزام  به مصرف دارو داردو مناسبترین متخصصان برای کنترل بیماری پرفشاری خون نفرولوژیستها و یا همکاران متخصص قلب و عروق هستند افراد مبتلا به این بیماری  حتما باید دارو مصرف کرده وتحت نظارت پزشک متخصص باشند چرا که عوارض بالا بودن  فشار خون خیلی بیشتر از عوارض چند دارو هست. نیک نفس با اشاره به اهمیت مواد غذایی در کنترل فشار خون می گوید: مواد غذایی تا حدی فشار خون را کنترل کرده  و نیاز به دارو را کم میکند و مهمترین علت فشار خون بالا مصرف نمک بوده و در ایران و علی الاخصوص استان آذربایجان شرقی مصرف نمک بیش از  دو برابر استاندارد جهانی است،مهمترین منبع نان بوده نمک خورده شده  درنان وپنیر و تنقلات و غذای فست فودها هستند که مضر هستن است و منظوراز مصرف نمک آن میزان نمک که هنگام پخت غذا استفاده میشود نیست بلکه اضافه بر آن است پس نان و پنیر و تنقلات و فست فود مهمترین منابع نمک هستند و اینها تا حدی کمک میکنند به فشار خون کاهش میزان مصرف خون موجب کاهش فشار خون نیز می شودو  حتی با کنترل رژیم غذایی می توان دارو را  قطع  پس یکی محدودیتها در کنترل فشار خون بالا مصرف نمک است.
این فوق تخصص کنترل فشار خون و پیوند کلیه با تاکید بر اینکه اصلاح شیوه زندگی  Lifestyle)  )یکی از اقدامات مهم دوری از فشار خون بالا هست ادامه می دهد:باید افراد در روز حداقل 15 تا 30 دقیقه پیاده روی کرده و5 روز در هفته انجام داده از و سیگار و مشروبات الکلی دوری نمایند،ومساله بعدی کنترل وزن است اگر افرادی که اضافه وزن دارند بتوانند وزن خود را کنترل و به حد نرمال برسانند می توانند کمک خیلی خوبی در درمان و پیشگیری از ابتلا به فشار خون بالا اقدام نمایند و این همان اصلاح شیوه زندگی است. 
او می گوید: سوالی که در این جا پیش می آید این است که افراد سیگاری و الکلی  معمولا بالای 18 سال هستند و این سیگارو الکل تاثیراتش به چه صورت است؟ سیگار و مشروب به عنوان ریسک فاکتور محسوب میشوند یعنی به عنوان عامل افزایش دهنده فشار خون بوده وایجاد بیماریهای زمینه ای دیگر (مثلا سیگار عامل ناراحتیهای ریوی و ناراحتیهای قلبی )را موجب شده  و به دنبال آن افزایش فشار خون در فرد دیده می شود،اما مصرف بیش از حد مشروب بیشتر عوارض کبدی ایجاد کرده خوشبختانه در کشور ما زیاد رایج نیست  و با این وجود یکی از عوامل افزایش فشار خون و آسیب کبدی میباشد.
مصرف بی رویه داروهای مسکن پرفشاری خون را به دنبال دارد
نیک نفس در خصوص مصرف داروهای مسکن و ارتباط آن با افزایش فشار خون ادامه می دهد:یک دسته از دارو ها هست که خودش موجب افزایش فشار خون میشود سردسته آنها دارو های مسکن است، مسکنهایی که بی رویه استفاده میشود مثلا فردی که سردرد مزمن دارد بدون اینکه فشار خون خود را کنترل کرده باشد مسکن میخورد و یک سیکل معیوب ایجاد کرده و بعد از اینکه به پزشک مراجعه می کند ازبالا بودن فشار خون خود نیز مطلع شده و این افزایش فشار خون ناشی از عدم مراجعه به پزشک و عدم آگاهی ست که متعاقب آن باید هم برای دردی که در یک ناحیه از بدن دارد دارو مصرفکند و هم برای کنترل فشار خون که این موجب سخت تر شدن درمان خواهد شد. 
 یک چهارم افراد بالای 18 سال پرفشاری خون دارند و از پرفشاری خون خود بی اطلاع هستند و متاسفانه اینگونه افراد برای درمان سردرد مسکن استفاده کرده و مسکن سیکل معیوب ایجاد میکند مصرف مداوم مسکن بدون نظارت پزشک موجب آسیب کلیوی شده و پرفشاری خون دائمی را به دنبال دارد دسته ی دیگری از داروها یی  که باعث فشار خون میگردد عمدتا داروهای گیاهی هستندکه  به آنها داروهای هربال می گویند،دارو های گیاهی کنترل نشده یعنی انهایی که عطارها تجویز میکنند که ما نمیدونیم چقدر چه مقدار ماده موثره داردمضر بوده  ولی داروهای گیاهی که توسط پزشک متخصص طب سنتی تجویز میگردد با حدود مشخص و اندازه مشخص مشکلی ندارد.
شیوع بیماری پرفشاری خون در آذربایجان شرقی بالاست
جانشین رئیس  بیمارستان امام رضا (ع) تبریزضمن اشاره به شاخص های آماری پرفشاری خون در کشور ما نسبت به سایر کشورهامی افزاید: آمارپرفشاری خون در کشور ما خیلی بالاست یعنی نسبت به جمعیت و منطقه ایران در رده های  بالایی قرار دارد و براساس آخرین پایش ها  آذربایجان شرقی رده اول پرفشاری خون در ایران را به خود اختصاص داده است .(رفرنس این آمار کتاب تازه های فشار خون تالیف : گروهی از اعضای هیئت علمی نفرولوژی دانشگاه تهران)
البته این آمار جدید نیست و  مربوط به دهه هشتاد بوده و بعد از اینکه نتایج دقیق کمپین بسیج ملی کنترل فشار خون پایش و ارائه گردد رتبه دقیق استان نیز مشخص خواهد شد.
این استادیار و فوق تخصص کنترل فشار خون دانشگاه علوم پزشکی تبریزبا اشاره به کثرت تعداد بیماران با فشار خون بالا بیان می کند: حدود 60 درصد از مراجعین به بنده فشار خون بالا دارند که این بیمارها تنها فشار خون بالا و یا فشار خون همراه با بیماریهای دیگر دارند مثل دیابت مثل نارسایی کلیوی مثل سنگ کلیه و....
باید به شعار سازمان بهداشت جهانی توجه شود
نیک نفس با تاکید بر اهمیت شعار سازمان بهداشت جهانی می گوید: اولین توصیه من به عنوان یک متخصص کنترل فشار خون توجه به شعار سازمان بهداشت جهانی یعنی تغییر شیوه زندگی است،یعنی تحرک کافی یعنی قطع سیگار و الکل ،کاهش وزن افراد چاق ،محدودیت نمک حتما و اندازه گیری فشار خون برای افرادی که نرمال هست هر سه تا 6 ماه حتی افراد جوان معمولا هر 6 ماه ولی افراد میانسال هر 3 ماه که اندازه گیری فشار خون لازم هست یک چک فشار خون زمانی نمیبرد چک فشار خون 5 دقیق زمان میبرد کنترل فشار خون هر سه ماه پیشنهاد میشود ولی از هر چیز مهمتر تغییر شیوه زندگی است.
وی بیماریهای قلبی عروقی را مهم تلقی کرده و اضافه می کند: مهمترین عوارض فشار خون 1- شایعترین علت سکته های مغزی فشار خون بالاست سکته مغزی میتواند خون ریزی دهنده  یا بدون علامت خونریزی دهنده باشدو به طور عامیانه میگویم شایعترین علت سکته مغزی فشار خون بالاست 2- اکثر سکته های قلبی و بیماریهای قلبی عروقی  نیز ناشی از فشار خون بالا است بنا براین یکی از علل اصلی سکته قلبی فشار خون بالاست 3- یک عارضه مهم دیگر نارسایی کلیوی میباشد که درطولانی مدت باعث کوچک شدن کلیه ها و نهایتا نارسائی کلیه ها می شود.
نیک نفس در مورد ارتباط فشار خون بالا و بینایی می افزاید: یکی از علل فشار خون کنترل نشده بالا  نابینایی یا کم بینایی است که تا یک مرحله قابل برگشت و پس از گذشت زمان و حاد شدن غیر قابل برگشت میباشد هم کم بینایی هم نابینایی را به دنبال دارد.
وی بهترین زمان مراجعه به پزشک را هر سه ماه یکبار برای کسانی که فشار خون ندارند و برای آن دسته از افرادی که سابقه فشار خون بالا دارند هر ماه یا هر دو ماه یکبار دانسته و ادامه می دهد: مراجعه به پزشک بر اساس بیماری به پزشک درمان کننده الزامی و مراجعات دوره ای و عدم قطع دارواست.
نیک نفس رابطه بیماری  دیابت و تاثیر آن  با فشار خون اینگونه توصیف می کند: دیابت و فشار خون رابطه مستقیم داشته و یکی از ریسک فاکتورهاست  یعنی کسی که دیابت دارد اگر کنترل نشود میتواند دچار فشار خون بالا وچاقی شده  و مستعد بروز بیماری شود.
همه روزه بسیاری از افراد در جهان بر اثر بیماری پرفشاری خون جان خود را از دست می دهند بیماریی که می توان با کمی دقت و کنترل های دوره ای و بموقع از تبدیل شدن به یک قاتل خاموش پیشگیری کرد.
با نگاهی به بخشهای آی سی یو و بخشهای مغز و اعصاب، بخشهای کلیه و نفرولوژی و حتی بخش های جراحی قلب و عروق می توانید تعداد زیادی از افراد را مشاهده کنید که از پرفشاری خون خود بی اطلاع بوده و برخی از آنها با مرگ دست به گریبان هستند 
هموطن گرامی با اصلاح شیوه زندگی و تغذیه و کنترل های دوره ای فشار خون خود و اطلاع رسانی به سایرین می توانید یک زندگی سالم و به دور از پرفشاری خون هم برای خود و هم برای سایر همنوعان فراهم آورید واگر به پرفشاری خون اهمیت ندهید مرگ در کمین نشسته است.

تهیه و تنظیم از: صادق رنجبری